ZHONGGUO

Chung Kuo

 

 

China                                                                         China

 

 

 

 

HET KEIZERRIJK

 

De Zon

Het  symbool  van het  keizerrijk  China  is vanaf de eerste keizer Shih huang ti (221-210 v.C.) een zon. Op zijn beurt gaat de betekenis van de zon weer terug op de tijd van de min of meer mythische Hsia-dynastie die ongeveer vijfhonderd jaar vanaf het begin van het 2e millennium vC. in China regeerde. Volgens het oudste chinese historische werk, het Boek der Oorkonden of Sjoe-tsjing beschouwden de Hsia-heersers zich al als gelijk aan de zon. Aan de laatste koning van deze dynastie wordt de uitspraak toegeschreven dat “Op de tijd dat de zon ophoudt te schijnen en sterft, zullen ook ik en gij allen met mij omkomen.” Dit wordt zo uitgelegd dat de vorst zijn positie voor even verheven  en zeker heeft gehouden als die van de zon. Mogelijk beschouwde hij zichzelf ook als vertegenwoordiger van de zon. [1]) Het concept van de Hemel als een heersende bovennatuurlijke macht en de aanduiding van de koning als ‘Zoon van de Hemel’ schijnt op gedachten te berusten die onder de Chou Dynastie (1122ca-256 vC) werden geïntroduceerd.[2]) Overigens was in de oudere ontwikkelde staten in Egypte en Mesopotamië de zon al langer het symbool van de oppermacht.

 

Het Staatssymbool

 

1. De Volle Maan

Waarschijnlijk zijn de doorboorde jaden schijven uit de periode direct voorafgaande aan de Han Dynastiën de symbolen voor de zon die in de eredienst werden gebruikt. Op deze schijven is het gat dat een hemellichaam zou kunnen voorstellen, bijvoorbeeld de volle maan, omringd door dieren. In het oudste voorbeeld zijn dat een slang en een slang met twee lichamen. Latere schijven uit de Han Dynastiën laten rondom het gat een gespikkelde schijf zien die ook weer wordt vastgehouden door dieren, in het voorliggende geval twee tijgers en een tijger en een draak. Het is mogelijk dat het in het eerste geval gaat om het staats- en/of  godsdienstige symbool van de Westelijke Han Dynastie waarmee de tijger kan worden geassocieerd. In het tweede geval zou het kunnen gaan om het symbool van de Oostelijke Han Dynastie, een periode waarin de tijger en de draak vaker samen voorkomen. Hierbij kan de draak worden beschouwd als het symbool van de Oostelijke Han.  [3])

 

2. De Zon en de Vier Dieren

Direkt aansluitend op de jaden doorboorde schijven zijn de boedddhistisch-taoistische voorstellingen van de hemel die tijdens de Oostelijke Han Dynastie (25-220 n.C.) wordt voorgesteld als een schijf met een bol in het midden omgeven door dieren die de vier windrichtingen symboliseren. [4]) De dieren zijn een zwarte schildpad voor het noorden, een fazant of scharlaken vogel (later een phoenix), voor het zuiden, een witte tijger voor het westen en een groene draak voor het oosten. In de staatsopvatting van het Taoisme moet de wereld een afspiegeling zijn van de hemel en daarom is de afbeelding van de hemel het symbool van de ideale staat: De mens richt zich naar de maat van de aarde, de aarde naar de maat van de hemel, de hemel naar de maat van het Tao, het Tao naar de maat van zichzelf. [5])

            Een ideale staat met het stamgebied van de Hsia aan de middenloop van de Hoang Ho in Henan en Shanxi als middelpunt en daaromheen de landen in de vier windrichtingen werd in de chinese geschiedenis soms benaderd maar niet verwezenlijkt. Op spiegels [6]), eretekenen die door de keizer bij zijn verjaardag werden uitgereikt, komt wel steeds de zon voor maar de ‘vier dieren’ (windrichtingen) tot aan de consolidatie van het Rijk onder de Sung dynastie steeds in verschillende combinaties. Niet altijd is duidelijk welke gebieden nu precies met de “wind-richtingen” zijn bedoeld. Tijdens de Han dynastiën komt de combinatie tijger-draak voor waarmee misschien de twee hoofdsteden Chang-an (west) en Lo yang (Oost) werden bedoeld.[7] In de tijd dat Xinjiang (Sinkiang) nog bij het Keizerrijk hoorde komt de combinatie ook voor wat dan de vereniging van Oost en West zou kunnen betekenen. [8]) Er is ook een (latere) afbeelding waarop een schildpad, een draak en een vogel voorkomen en dit zou dan een coalitie van het Noorden, het Oosten en het Zuiden moeten inhouden. Zo’n coalitie of situatie bestond ook onder de Tang dynastie toen weer een deel van Xinjiang was veroverd. [9]) Uit deze tijd is er een “spiegel” met een draak, fazanten en een tijger. Uit de periode van versnippering in de 4e eeuw is zelfs een spiegel bewaard waarop een eenhoorn is afgebeeld, een dier dus dat niet eens tot de “Vier Dieren” behoort. Deze eenhoorn is vermoedelijk het symbool van één van de staatjes die op dat ogenblik in China bestonden. [10])

 

3. De Zon en de Twee Draken

            Met de vestiging van de Sung Dynastie (960-1279) werd een nieuwe periode in de Chinese geschiedenis ingeluid die wordt betiteld als de Vroeg Moderne periode. Deze periode kenmerkte zich door de invoering van een meer-partijenstelsel, een zekere emancipatie van het gewone volk, de invoering van een geldeconomie en een grotere religieuze tolerantie. Daarnaast wordt dit tijdperk gekenmerkt door een grote bloei van de wetenschappen.

            Vanaf het begin van deze periode die dus ook wordt gekenmerkt door de ontplooiing van het staatsapparaat, wordt de zon vastgehouden door twee draken en komen de andere dieren niet meer voor. Daarna kan deze figuur ook werkelijk als een staatssymbool worden gezien want hij komt steeds in verband met de staat voor, hij staat op keizerlijke decreten, op paspoorten, op de keizerlijke troon, op het keizerlijk gewaad, op de keizerlijke kroon en op eretekenen. Verder versieren twee draken ook het handvat van het keizerlijk zegel. Uit de eerste tijd zijn alleen monochrome afbeeldingen bekend. Uit de Ming periode (1368-1644) zijn er afbeeldingen waarop de ene draak rood en de andere groen is (= Oost en Zuid). Onder de Qing Dynastie werden de draken blauw. Uit de tijd van de latere Q’ing zijn standaards bekend waarop de zon tussen twee blauwe draken op een geel veld is afgebeeld, het geheel geplaatst op een rond scherm. [11])

            De zon werd overgenomen door de Kuomintang en de Republiek van 1928 maar de draken werden in het staatssymbool weggelaten. De zon is op het ogenblik nog steeds het symbool van Taiwan, de opvolger van de Republiek. De Volksrepubliek heeft een afbeelding van de Poort van de Hemelse Vrede, het symbool van de keizerlijke macht, gekozen.

 

Het symbool van de Keizer

Het is zeer goed mogelijk dat de vier dieren die in het eerste millennium van het bestaan van het Chinese Keizerrijk in de staatssymboliek voorkomen oude totemdieren zijn van de geslachten die  voordien in China geregeerd hebben en die ruwweg  in de vier windrichtingen ten opzichte van het centrum van de macht van de Hsia en Chou dynastien  regeerden. In ieder geval blijven deze dieren, zoals boven aangegeven, tot aan de Sung dynastie een rol spelen.

            Hoogstwaarschijnlijk is het symbool van het geslacht dat in 207 v.C. de Westelijke Han dynastie gesticht heeft een tijger [12]) die met “wit” en “West” wordt geassocieerd. Tijgers komen al vanaf de Shang Dynastie aan het begin van het eerste millennium v.C. op chinese voorwerpen voor. Daarna is er een onafgebroken reeks tot aan de Han dynastiën. Er zijn echter geen voorbeelden van tijgers in combinatie met een zon en daarom kunnen ze wel als totemdier of zelfs, onder de Zhou en de Westelijke Han Dynastie, als koninklijk symbool worden gezien, maar niet als keizerlijk. [13]

 

Bij het aan de macht komen van de Oostelijke Han Dynastie (25-220 n. C.) verschijnt de combinatie draak-met-zon als keizerlijk symbool. Daarbij staat de draak voor Oost en Groen en de zon voor de keizerlijke macht. Tesamen betekenen de draak-met-zon dus de “Oostelijke Zoon des Hemels” (de rijzende zon). Na de introductie van de blauwe draak onder de Sung Dynastie zou de combinatie dan de “Keizerlijke Zoon des Hemels” (middagzon) moeten zijn gaan betekenen.

            Latere dynastiën hebben als opvolgers van de Oostelijke Han steeds het symbool van de draak-met-zon overgenomen. Er is een onafgebroken reeks van dit symbool samen te stellen: eerst staat het symbool voornamelijk op bronzen spiegels maar, tenminste vanaf de Yüan Dynastie komt het ook voor op een medaillon op de keizerlijke kleding. Vanaf de Qing Dynastie wordt de draak steeds aanziend afgebeeld.

            Vanaf de vroegste gekleurde afbeeldingen blijkt de draak op het keizerlijk gewaad van goud te zijn. Alleen tijdens de Ming Dynastie komen ook gekleurde draken op de keizerlijke kleding voor.

            Mogelijk al vanaf de Yüan Dynastie komt het keizerlijk symbool voor met aan weerszijden twee of meer soortgelijke draken. Onder de Qing Dynastie ontstaat een met het westerse sjabloon vergelijkbare heraldische compositie met de keizerlijke, aanziende draak in het midden geflankeerd door twee naar dit symbool toegekeerde draken.

            De keizerlijke draak kwam in de negentiende eeuw ook op munten te staan en werd daarom wel versleten voor het staatssymbool. Na de abdicatie van Hsüan Tung (Poe’i) in 1912 bleef de draak nog wel zijn persoonlijk symbool maar na zijn demarches als Keizer van Mansjoekwo verdween hij uit de officiele Chines symboliek.

 

De Vlag.

Evenals het rijks- en keizerlijk symbool hebben vlaggen al een heel oude geschiedenis in China. Kenmerkend is de driehoekige vorm en de vlamvormige franje. Vlaggen hadden een militaire betekenis en de kleuren waren verschillend voor ieder legercorps.

            Op aandringen van de westerse mogendheden die in de 19e eeuw aan de Chinese kust waren gevestigd werden in 1872 vlaggen volgens westers patroon vastgesteld waarbij een onderscheid werd gemaakt tussen de oorlogsvlag en de nationale vlag. Als oorlogsvlag werd een driehoekige vlag aangenomen van het model dat de verschillende legerafdelingen hadden gevoerd. Het doek werd geel, de kleur van het midden en van de keizer en de figuur werd een blauwe draak met een rode zon, de lung of keizerlijke draak. De staatsvlag werd donkerrood met een gele schijf die het land moest symboliseren. Deze vlaggen werden al spoedig afgeschaft en vervangen door een rechthoekige nationale- en legervlag met de blauwe draak op een geel doek. Deze vlag verdween na de abdicatie van de laatste Keizer in maart 1912. 

 

DE 1^E REPUBLIEK

 

Op 10 octber 1911 brak een opstand uit onder militairen in Wuhan. (Hankou, prov. Hubei). Door de regent werd  Generaal Yuan Shih Kai te hulp geroepen om de om zich heen grijpende opstand de kop in te drukken maar door aarzelingen van zijn kant slaagde hij daar niet in. In tegendeel werd in Naking een tegenregering gevormd onder de revolutionaire Sun Yat-sen. In december werd tussen Sun Yat-sen en Yuan een overeenkomst gesloten wat er toe leidde dat de keizer op 12 februari 1912 werd afgezet. In maart 1912 werd een voorlopige republikeinse grondwet aangenomen. Sun Yat-sen trad terug en Yüan werd de eerste president van de republiek. 

            Het symbool van de republiek is een zwarte negenpuntige ster, op de hoeken en de uiteinden achttien penningen en in het midden een negentiende, grotere penning. De penningen symboliseren de achttien provincies waaruit de Republiek bestond en de hoofdstad Peking. Op de vlag staat dit symbool op een rood doek. Het rood symboliseert het zuiden waar de revolutie was begonnen. Deze vlag zou nog door de tegenregering van Sun Yat-sen in Nanking zijn aangenomen en werd in 1912, na het aannemen van de staatsvlag, de oorlogsvlag

            De  nationale vlag bestaat uit vijf banen in de Chinese kleuren rood-geel-blauw-wit en zwart. Deze zouden China, Mansjoerije, Mongolië, Tibet en Sinkiang moeten symboliseren maar volgens de traditie ook de vijf richtingen, resp. Zuid, Midden, Oost, West en Noord. Deze vlag werd aangenomen in 1912

            Als staatsembleem verschenen vanaf 1912 de oorlogsvlag en de nationale vlag aan gekruiste stokken, samengebonden met een lint.

            Tijdens de eerste jaren van de Republiek viel het land in verschillende delen uiteen. Pas na WO.I leek het tij te keren onder president Wu P’ei fu die in 1922 door een staatsgreep aan de macht was gekomen. Wu nam een aantal maatregelen waarvan hij hoopte dat deze de eenheid van het land zouden herstellen. Het is misschien in dit kader dat vanaf dat moment een nieuw staatswapen verschijnt dat de gekruiste vlaggen verving. Het is:

 

1922 W.: Trapeziumvormig schild met ingebogen zijden: Blauw, tien zilveren bollen geplaatst 2.3.4.2, en een gegolfde zilveren schildvoet; Hs.: Rood, een zilveren rijstplant en een gouden zoom.

H.: Rood, een schijf met drie concentrische cirkels en vier punten. 

S.: D.: Een phoenix; S.: Een draak.

M.: Het chinese karakter voor Lang Leven.

C.: Een geknoopt lint.

 

            Dit wapen werd gebruikt tot 1928.

 

DE 2^E  REPUBLIEK

 

Al in 1913 kwam de Kuomintang van Sun Yat-sen in opstand tegen het bewind van Generaal Yüan. Twee jaar later zette Sun een tegenregering op in Kanton maar na de dood van Yüan kwam het tot een verzoening tussen de Kuomintang en de regering. In 1917 zette Sun Yat-sen opnieuw een voorlopige regering op maar deze werd niet internationaal erkend. Deze regering leidde de daaropvolgende jaren een schaduwbestaan in Canton.

            Na WO I sloten de Kuomintang en de Communistische Partij zich aaneen in een gezamelijk front tegen de republikeinse regering. In 1928 werd in Peking een bewind gevestigd door de Kuomintang onder Chiang Kai-shek. 

            Op 8 october 1928 werd een nieuwe nationale vlag ingevoerd. Hij was rood met een blauw kanton waarop een witte zon met twaalf stralen.

            Deze vlag was de vlag van de Kuomintang en was al vanaf 1895 de partijvlag. In 1912 werd hij door Sun Yat-sen gepropageerd als nationale vlag maar werd de voorkeur gegeven aan een andere vlag. De witte zon op het blauwe veld werd toen de vlag van de Chinese marineofficieren, voor de verschillende rangen voorzien van een rood bijteken [14])  

            Op 27 december 1928 werd de oude wapencompositie vervangen door een blauwe schijf met daarop de witte zon van de Kuomintang. De zon symboliseerde Yang of het mannelijke. De twaalf stralen worden uitgelegd als de steeds doorgaande vooruitgang gedurende de twaalf perioden van de dag.

 

DE VOLKSREPUBLIEK

In 1928 werd het Communistische Volksleger gesticht om de Kuomintangregering ten val te brengen. Al in 1930 beheerste het Volksleger onder Mao tse Tung en Tsjoe Te gebieden in de zuidwestelijke provincies Hubei, Hunan, Jiangxi en Fujian. Na een tegenoffensief van de regering moesten zij zich uit Jiangxi terugtrekken. Na de Lange Mars vestigden zij zich in Shaanxi. 

            In de jaren 1947-’49 kon het Volksleger het gehele vasteland van China veroveren en week Chiang Kai-shek. uit naar Taiwan waar hij de Nationale Republiek China vestigde. In deze republiek, die de voortzetting is van de Chinese republiek van 1928 bleef het staatssymbool en de vlag met de zon in gebruik.

            Een embleem op de vlag van de Chinese Volksrepubliek van 1932 tot 1934 toonde een wereldbol en een hamer en sikkel binnen een arenkrans, naar sovjetmodel.

            Vóór de stichting van de Volksrepubliek van 1950 werd een Nationale Politieke Raadgevende Vergadering gehouden die als symbool een wapen, eveneens naar sovjetmodel gebruikte. De centrale voorstelling is hierbij een kaart van China, rode vlaggen en zonnestralen. Een jaar later  werd het huidige staatswapen aangenomen.

            Het hoofdmotief van het staatsembleem van de Volksrepubliek China is de Poort van de Hemelse Vrede (Tien an Men) in Peking (Beijing). De poort die toegang geeft tot het keizerlijk paleis, dateert uit de XVe eeuw. Er zijn vijf toegangen die gedurende de keizerijd altijd dicht waren. De middelste gebruikte de keizer als hij zich naar de Hemeltempel begaf. Keizerlijke decreten werden vanuit de snavel van een houten phoenix neergelaten en kwamen zo in handen van de uitvoerende ambtenaren. Zo is de Poort van de Hemelse Vrede een symbool van de staatsmacht. De sterren boven de poort worden uitgelegd als symbolen voor de vijf delen van China (zoals vroeger de vijf kleuren van de vlag): China, Mansjoerije, Sinkiang, Mongolië en Tibet. Ze symboliseren ook de Partij, de Arbeiders, de Boeren, de Kleine Burgerij en de Vadelandslievende Kapitalisten die tesamen de communistische revolutie moeten uitvoeren. Krans en tandrad staan voor landbouw en industrie.

 

The illustration shows a bronze mirror with animal design from the Southern and Northern Dynasties era (317-420). The mirror has a round knob and the rim is covered with a floating cloud pattern. Four protuberances divide the back of the mirror into four sections decorated with two dragons, a tiger and a unicorn. (Æ 21.2 cm.). (see also note 10))